Arch Linux 2013.07.01 Kurulumu ve Kurulum Sonrası Yapılandırması

Linux dağıtımları ailesi hem başlangıç hem orta hem de ileri seviye kullanıcılar için çeşitli kullanım imkanlarına sahip çok büyük bir ailedir. Şimdi orta seviye kullanım alışkanlıklarına yönelik bir dağıtımı ele alalım.

Paketlerinin sayı ve güncelliklerinden tutun forumlarından kullanıcılarına kadar her  alanda çok ilerlemiş durumda olan Arch Linux'un kurulumu ve kullanımı başlangıç seviyesindeki Linux kullanıcılarına hitap etmiyor. Ancak çeşitli Arch Linux çatalları bu kullanıcıların da dağıtımı kullanabilmelerine olanak sağlayacak şekilde geliyor.

Tamamen bağımsız olan, temel amacı sadelik ve şıklık olan dağıtımın benim de ilgimi çok fazla çektiğini inkar edemem. Öncelikli olarak kullandığım sistem olmasa da kararlılığı ve sadeliği kendine hayran bırakıyor.

Yuvarlanan dağıtım modelini benimsedikleri için sistemi yalnızca bir kez kurmanız yeterli. Güncellemeleri alarak ilerleyen dağıtımı bir daha kurmanız hiçbir zaman gerekmeyecek.

Arch Linux 1 Temmuz 2013 iso kalıbını Türkiye resmi barındırıcısı olan

http://ftp.linux.org.tr/archlinux/iso/2013.07.01/archlinux-2013.07.01-dual.iso

bağlantısından indirebilirsiniz. Hem 32 hem 64 bit kurulumu yapabilirsiniz. Daha güncel kalıplar çıktığı zaman kurulum sırasında bazı detay farklılıklar olabileceği için tam olarak bu kalıp üzerinden kurulum yapmanızı tavsiye ederim. Yuvarlanan dağıtım olduğu için en güncel haliyle kurulacaktır.

Bu yazımdaki UNetbootin ile DVD'ye ihtiyaç duymadan USB belleğinize atabilir ve bilgisayarınıza kurabilirsiniz.

Kuruluma başlayalım. Komut yazmaya var mısınız :)

Sistem açıldığı an ilk ekranımız grubta 32 veya 64 bit seçimini yapıyoruz. Ben sanal makineyi 64 bit yaptığım için x86_64'ü seçiyorum.

Ve birkaç saniye sonra sistem açılıyor.

Klavyeyi Türkçe ayarlamak için; Türkçe Q klavye için

loadkeys trq

Türkçe F için

loadkeys trf

diyelim ve disk bölümlemeye geçelim. Dosyalarınızın yedeğini aldıysanız devam edin çünkü herhangi bir hata yaparsanız dosyaların geri dönüşü olmayacaktır.

Sizin Arch Linux kurulumu yapacağınız bölüm ve takas alanınız mevcut ise şimdiki cfdisk uygulamasını çalıştırmanıza gerek yok. Eğer boş sadece bir bölüm var ve takas alanınız mevcut değilse kurulumdan çıkış yapıp mevcut işletim sisteminizi kullanarak RAM boyutunuz civarında boş bir disk bölümü ayarlamanız gerekir.

Benim sanal sabit diskim boş olduğu için cfdisk i kullanmak zorundayım.

Disk yönetimi uygulamasını

cfdisk

diyerek çağıralım ve evet boş. Sizin ayırdığınız bölümler görünecekti.

Eğer sisteminizde birden fazla sabit disk takılı ise "cfdisk sda" veya "cfdisk sdb" diye ayrı ayrı çağırıp bölümlemeniz gerekir.

Enter'a basarak New > Primary dedim ve sistemi kuracağım bölümün boyutunu MB cinsinden yazdım. Şimdi bana bu bölümün, boş alanın başında mı sonunda mı olmasını istediğimi soruyor. Beginning dedim. Bu bölüme sistemi kurmayı planladığım için bölümü Bootable'da enter'a basarak bootable olarak işaretliyorum.

Aşağı ok > New > Primary ve kalan kısmın tamamı diyerek takas alanım olarak ayarlıyorum.

Yine bu alan seçili iken sağ yöne basa basa Type diyorum ve

82 numara takas alanı. Bir düğmeye basıp devam edince kendisi bize 82 numarayı önerdi. Enter dedim ve disk tablom hazır.

Sizde başka bir sistem daha kurulu olsaydı hiç dokunmadığınız bir bölüm daha olacaktı. Sadece takas alanını oluşturacak olsaydınız sadece o bölüme swap diyecektiniz.

Sağ yöne basa basa Write'a geldik ve yes diyerek tablomuzu yazdıralım.

Quit'e gelip cfdisk'ten çıkabiliriz. Sizin hem boş disk bölümünüz hem de takas alanınız mevcutsa buradan itibaren devam etmeniz gerekir.

Benim kullanacağım disk bölümlerinin isimleri, yazdığı gibi, sda1 ve sda2. Sizde isimleri ne ise onları kullanmanız gerekir. Hata yaparsanız yanlış bölümü silersiniz.

Bölümlerimi biçimlendiriyorum. sda1 sistemin kurulacağı yer olduğu için ext4 olsun ve takas alanı swap olmak zorunda.

mkfs.ext4 /dev/sda1

mkswap /dev/sda2

Bölümlerimiz hazır olduğuna göre bağlama işlemini yaparak ne için kullanacağımızı gösterelim. Sistemi kuracağım bölümü

mount /dev/sda1 /mnt

Takas alanımı

swapon /dev/sda2

bağladım ve artık kuruluma geçelim.

Bilgisayarınızı ethernet üzerinden internete bağlayın ve temel sistem kurulumu için

pacstrap -i /mnt base base-devel

deyince sorulara 3 defa enter diyerek 160 MB'lik temel paketleri indirmeye başladı. Bitmesini bekliyoruz. İndirme esnasında ekran kararırsa herhangi bir düğmeye basarak görüntüyü geri getirebilirsiniz.

128 paketin kurulumu tamamlandı.

Şimdi her açılışta bağlanacak bölümleri göstermek ve gözümüzle de kontrol etmek için

genfstab -U -p /mnt >> /mnt/etc/fstab

diyelim ve

nano /mnt/etc/fstab

diye çıktı alırsak sorun olmadığı görünüyor. Ctrl+X ile çıkış yapalım.

Üzerinde çalıştığımız kök dizini değiştiriyoruz

arch-chroot /mnt

Dil ve yerelleştirme ayarları:

nano /etc/vconsole.conf

Çıkan sayfaya

KEYMAP=trq
FONT=iso09.16

yazalım

Sırasıyla Ctrl+O , Enter ve Ctrl+X diyelim.

Türkçe karakterler için

echo LANG=tr_TR.UTF-8 > /etc/locale.conf

export LANG=tr_TR.UTF-8

Bölge ayarlaması için

echo Europe/Istanbul > /etc/timezone

ln -s /usr/share/zoneinfo/Turkey/Istanbul /etc/localtime

yazıyoruz.

Sistem dilini Türkçe yapalım:

nano /etc/locale.gen

deyince açılan sayfada biraz aşağı indiktan sonra tr_TR ile başlayan iki satırın başındaki # işaretini kaldırarak etkin hale getirmiş oluyoruz. Sırasıyla Ctrl+O , Enter ve Ctrl+X diyelim.

Etkin olması için de

locale-gen

Hostname'imiz arch olsun

echo arch > /etc/hostname

DHCP hizmetini başlangıca ekleyelim. ifconfig diyerek ağ arayüz isminizi öğrenin. Bende wlp2s0

dhcpcd -d

systemctl enable dhcpcd@wlp2s0.service

Paket yöneticimiz olan Pacman ile ağ yöneticimizi de kuralım.

pacman -S networkmanager

Network manager otomatik açılsın diye:

systemctl enable NetworkManager

Ve bu kod ile up mı yoksa down mı olduklarına bakalım:

ip link

Kurduğumuz sistem 64 bit olduğu için 32 bitlik bazı kütüphanelere bazen ihtiyacımız olduğundan isterseniz nano /etc/pacman.conf diyerek [multilib] deposuna ait multilib ve Include... şeklindeki 2 satırın başındaki # işaretlerini silerek etkin hale getirebilirsiniz. Sırasıyla Ctrl+O , Enter ve Ctrl+X diyerek kaydedin.

Sırada, ramdisk ayarlamaları için

mkinitcpio -p linux

Root şifresi için. Şifre yazarken görünmeyecektir.

passwd root

Kullanıcı hesabı ekleyelim. Tek satır olarak yazarken sonundaki KULLANICI yerine istediğiniz kullanıcı adını yazın.

useradd -m -g users -G audio,disk,lp,network,optical,power,scanner,storage,video,wheel -s /bin/bash kullanici

Şimdi yazdığınız kullanıcı adı ile şifre belirleyin.

passwd kullanici

yazmıyormuş gibi görünse de yazıyor. Tekrar yazıp onaylayın.

Önyükleyici grub'ta çözemediğim(bir akşam boyunca uğraştırdı) bir sorun yüzünden syslinux'u yükleyelim.

pacman -S syslinux

komutunu yazın. Enter ve syslinux kuruldu.

/usr/sbin/syslinux-install_update -i -a -m

ve kontrol edelim.

nano /boot/syslinux/syslinux.cfg

dediğimde ilginç olarak başlatılacak bölümün bende /dev/sda3 olarak yazdığını gördüm. Nedenini bulamadım. Elimle iki /dev/sda3 değerini de /dev/sda1 yaptığım zaman herhangi bir sorun kalmayacak.

Bölümü ayıralım.

exit

umount /mnt

Burada eğer target is busy diye ayırmazsa umount -l /mnt demeniz gerekir.

Ve yeniden başlat.

reboot

dediğiniz an kurulum kaynağını bilgisayardan ayırabilirsiniz. İşte syslinux ekranı:

Sistem açıldı ve oturum açma ekranı karşımızda:

Kullanıcı ismine root ve şifreye de biraz önce yazdığımız root şifresini yazıp oturum açalım.

Türkçe Q klavye için:

loadkeys trq

veya F klavye için

loadkeys trf

Yapılandırmaya Türkçe karakterlerle devam edebilmek için

setfont iso09.16

ve çıkan soruya y dedik.

Depo listelerini indirelim.

pacman -Sy

Core, Ekstra, Community ve eğer eklediysek multilib indi.

Grafik arayüzü için gereksinimler:

pacman -S xorg-server xorg-xinit xorg-utils xorg-server-utils mesa

Çıkan sorulara Enter ve Enter diyerek indirmeyi başlatın. 

Şimdi ekran kartınızın markasına göre uygun paketi kurmalısınız.

pacman -S nvidia

pacman -S xf86-video-intel

pacman -S xf86-video-ati

Ben sanal makinede olduğum için pacman -S virtualbox-guest-utils ile kurulumu yaptım ve nano /etc/modules-load.d/virtualbox.conf deyip

vboxguest
vboxsf
vboxvideo
vboxdrv
vboxnetadp
vboxnetflt

satırlarını ekledim.

Sesi kuralım:

pacman -S alsa-lib alsa-utils pulseaudio pavucontrol

Virtualbox'ta ayrıca
alsactl init
demeniz gerekir.

Uygulamalar arası iletişim, gözlemci ve ağ araçları:

pacman -S dbus gamin net-tools

Wireless'ınız varsa

pacman -S iw wireless_tools wpa_supplicant dialog

Pek çoğu kernelde mevcut olsa da wireless modülünü internette araştırıp sizin seçmeniz gerekli. /etc/modules-load.d/ dizinindeki herhangi bir .conf dosyasında ismini bir satıra yazmanız yeterli. iwlwifi gibi.

Wireless ağı uyandırmak için ifconfig diyerek arayüz ismiyle (bende wlp2s0) birlikte

ip link set dev wlp2s0 up

demeniz gerekir.

Şimdi bir masaüstü seçimi yapalım.

Xfce kurulumu için

pacman -S xfce4 xfce4-goodies lxdm xfce4-xfapplet-plugin network-manager-applet

KDE için

pacman -S kde kde-l10n-tr kdeplasma-applets-networkmanagement

GNOME için

pacman -S gnome gnome-extra network-manager-applet

Cinnamon için

pacman -S gnome gnome-extra cinnamon network-manager-applet

Ben ayrı ayrı Cinnamon ve Xfce kurulumu yapıyorum. İndirmek için onay verdim. İndi, kuruldu.

Otomatik açılması için GNOME veya Cinnamon

systemctl enable gdm.service

KDE için

systemctl enable kdm.service

Xfce için

systemctl enable lxdm.service

demeniz gerekir. Açılışta Türkçe klavyenin etkin olması için

nano /etc/X11/xorg.conf.d/10-evdev.conf

deyip açılan sayfada

Section "InputClass"
       Identifier "evdev keyboard catchall"
       MatchIsKeyboard "on"
       MatchDevicePath "/dev/input/event*"
       Driver "evdev"
EndSection

Driver ile EndSection arasına aşağıdaki satırı ekleyin

Section "InputClass"
       Identifier "evdev keyboard catchall"
       MatchIsKeyboard "on"
       MatchDevicePath "/dev/input/event*"
       Driver "evdev"
       Option "XkbLayout" "tr"
EndSection

F klavye için eklediğiniz satırın altına bir de aynen Option "XkbVariant" "f" eklemeniz gerekir. Sırasıyla Ctrl+O , Enter ve Ctrl+X diyelim.

Ve yeniden başlatalım.

reboot

Bizi GNOME, KDE veya LXDM oturum açma ekranı karşılıyor.

Eğer Xfce kurulumu yaptıysanız ilk kez oturum açarken bir defalığına Desktop'tan Xfce'yi seçmeniz gerekir.

Hadi geçmiş olsun.

Not: İkinci kontrol. Küçük bir chroot hatasını düzelttim ve ağ araçlarını ekledim. Kullanıcı gruplarını ekledim.

Kaynak: https://wiki.archlinux.org/index.php/Beginners%27_Guide