Ubuntu Linux 11.10'da Cinnamon 1.2 - Resimli Anlatım

Linux Mint ekibi geçtiğimiz Aralık ayının sonlarına doğru yeni GNOME3 çatallanmasını resmen tanıtmıştı.

Hala gelişme aşamasında iken bir inceleme yazısı yazmak istedim. Üzerinde deneyeceğimiz dağıtım ise en gözde Linux dağıtımı olan Ubuntu Linux 11.10 32 bit olsun.

Cinnamon projesi, alışkanlıklar ile yeniliklerin bir arada olması düşüncesi ile başlayan Mint 12 arayüzünün diğer dağıtımlara da kurulabilmesi fikri ile başlatılmış. Yani daha net açıklarsak, GNOME3'ün getirdiği yeni kullanım alışkanlığına alışamamış kullanıcılara Linux Mint 12 ile; GNOME2 kullanımını GNOME3 teknolojisi ile sundukları bu projeyi birçok dağıtıma kurulabilir ve çok daha yetenekli hale getiriyorlar. Ve henüz çok yeni bir proje. İnceleme yazımı bu kadar geciktirmemin sebebi sürekli geliştiriyor olmaları aslında.

Cinnamon'u Ubuntu'nun yanı sıra, Linux Mint 12, Fedora 16, openSUSE 12.01, Arch Linux ve Gentoo dağıtımlarına da kurabilirsiniz. GNOME3 içeren hemen her ortamda kullanılabilir olması güzel. Boyutunun inanılmaz küçük ve kurulumunun da aşırı basit olması güzel bir artı. Ve şu anki güncel sürüm olan 1.2 "kararlı sürüm" olarak tanıtılmış durumda.

Bu arada resim ile bir ilgi kuramadıysanız; Cinnamon, Türkçe'de "tarçın" demek :)

Linux Mint ve Cinnamon için destek alabileceğiniz oldukça başarılı bir Türkçe forum mevcut:

http://forum.linuxmint.org.tr/

Bazı görüntüler için sanal makine kullanmam şart olduğundan yazının tamamını sanal makine üzerinden aldığım resimlerle hazırlıyorum.

Sanal makineye sıradan bir şekilde Ubuntu kurdum. Ek sürücüleri de kurup 326 pakete(227 MB) ulaşmış güncelleştirmeyi aldım. Bilgisayarı yeniden başlattım ve Unity'li Ubuntu 11.10 hazır:

Resimde de görüldüğü gibi açılış seçeneklerinde sadece Unity ve Unity'nin 2 boyutlu yani donanımsal olarak hızlandırılmamış hali var. Oturum açalım ve Unity karşımızda:

Şimdi Cinnamon'u kolayca kurup hem kendisi hem de eklentiler için güncelleme alabileceğimiz PPA kaynağını, kendi adresinde de belirtildiği şekilde ekleyelim.

Yönetici hesabı ile uçbirimi açalım:

Uçbirime:

deyip, kullanıcı şifremizi yazalım. Sorgu metni çıktığında da Enter'a basalım ve eklensin. Ekranımız şu şekilde olmalı:

Şimdi paket listesi alınsın diye bir güncelleme yapalım:

Kullanıcı şifremizi yazdık ve listeler alındı:

Artık Cinnamon'u basitçe kurabiliriz:

diyoruz, onay için "e", Enter'a basıyoruz ve bağımlılıkları ile birlikte toplam 16.5 MB indirilerek kuruldu:

Artık tek yapmamız gereken oturumu kapatıp, Cinnamon ile açmak. Yapımcıları böyle demiş olmasaydı ben ayarların çakışma ihtimaline karşı yeni bir kullanıcı hesabı oluşturmanızı önerirdim ancak böyle dediklerine göre bir sorun yok. Sadece oturumu kapatıp:

Ubuntu iken:

Artık Cinnamon ile açıyoruz:

Bu kadar. Ve açıldı. İşte Cinnamon:

Artık oturum açmadan önceki seçeneği değiştirmediğimiz sürece hep Cinnamon ile açılacak.

Benim gibi sanallaştırma ile deneyeyim diyenler bir sürprizle karşılaştı. 3D hızlandırma etkin olmadığı için Cinnamon çalışmadı. Video belleğini 128 MB'a çıkarıp 3D hızlandırmayı açınca sorunsuz çalıştı.

Hemen ayarlamalara başlayalım:

Programı çalıştırdığımızda karşımıza gelen ilk ekranda:

Menü ismini değiştirebilme ve yerleşim seçenekleri var. Ben menü ismini Mint yaptım. Yerleşim seçeneğini değştirdikten sonra uygulanması için oturumu kapatıp açmak gerekli. Bu yerleşimler ise sırasıyla:

Geleneksel, şimdiye kadar gösterdiğim hali.

Sadece üst panel:

Klasik yani alışılmış olan ise:

şeklinde. Sizi bilmem ancak ben geleneksel olanla devam ediyorum. Unity'nin aksine tercih hakkının kullanıcıda olması harika.

Takvim yapılandırması:

GNOME3 ile gelen bir özellik olarak açık pencerelerin öngösterimi uygulaması:

Simgeyi açtım ve köşe çalışır durumdaydı zaten. Bir veya daha çok pencere açık iken görüntü şu şekilde:

Bu ekranda iken açık pencerelerden birine tek tıklama ile geçiş mümkün olduğu gibi sağ üstlerinde çıkan çarpı işareti ile de kapatmak mümkün.

GNOME3'ten farklı olarak sağ tarafta sanal masaüstleri mevcut değil. Yeni bir sanal masaüstü açınca sadece o masaüstünde bulunan pencereleri gösteriyor. Ben geçişlerin buradan da olmasını beklerdim.

Dördüncü seçenek ekranımız ise temalar. Henüz yeni bir proje olduğu için şu an sadece 29 tema bulunmakta. Çıkalı iki ay olmamasına karşın bence gayet iyi bir miktar. Hemen bir tema kuralım.

Bunun için Cinnamon'a özel yapılmış temalardan birini indirerek "Ev" klasörümüzdeki ".themes" klasörüne kopyalamamız yeterli.

http://cinnamon-spices.linuxmint.com/themes

Tema sitesini bir tıklama ile açalım:

Ve şu an en gözde olan temayı indirelim. Arşivden çıkaralım:

Çıkan klasörü .themes klasörüne taşıyalım. Klasör ismi nokta ile başladığı için gizli sayılmakta. Gizli dosya ve klasörleri Ctrl+H kıayolu ile kolayca görüntüleyebilirsiniz. Eğer .themes klasörü yoksa(bende yoktu) elinizle normal bir şekilde oluşturun.

Ve arşivden çıkan klasörü içine atın. Bu kadar. Temamız kullanıma hazır.

Temalar seçeneğini tekrar açtığımızda karşımızda:

Bir tıklama ile etkinleştirelim:

Tema kurulum işini yeterince basitleştirmişler. Ben eski temaya dönüyorum yine :) Şeffaf daha iyiydi sanki.

Sonraki seçeneğimiz masaüstü efektleri. Pencere açarken, kapatırken, büyütürken, küçültürken ve gösterirken yapılacak olan efektleri ve sürelerini kolayca ayarlayabiliyoruz.

Diğer seçeneğimiz panel araçları:

Kurulu halde gelen beş aracın yanında şu an dokuz tane araç mevcut. Gerçi çöp ve erişilebilirlik seçenekleri çift mi diye bakmadım. Yani şu an araç sayımız oldukça az.

http://cinnamon-spices.linuxmint.com/applets

adresinden

en gözde olanı indirelim ve arşivden çıkaralım:

Çıkan klasörü Ev klasöründe .local/share/cinnamon/applets dizinine taşıyalım:

ve aracımız hazır.

Tek tıklama ile etkinleştirelim ve çalışıyor:

Nautilus'ta yer imlerine ekli olan yollar Cinnamon'u bir sonraki başlatışta burada listelenmekte. Aracı sağa sola taşımak henüz var olan bir özellik değil. Ancak Cinnamon'un gelecek planlarında taşıma özelliği var. Yani yerini değiştirebilmek için biraz beklememiz gerekiyor.

Diğer seçenek eklenti. Şu anda iki değil aslında bir adet eklenti mevcut. Diğeri araçlara taşınmış durumda. Eklenti kurulumunda ise:

http://cinnamon-spices.linuxmint.com/extensions

adresinden eklentimizi indirelim ve arşivden çıkaralım:

Çıkan klasörü Ev klasörümüzde .local/share/cinnamon/extensions dizinine taşıyalım:

Ve eklentimizi etkinleştirelim:

Cinnamon'u yeniden başlattığımızda eklentimiz hazır olacak. Eğer oturumu değil de sadece Cinnamon'u yeniden başlatmak istiyorsanız Alt + F2'ye bastıktan sonra çıkan istemciye "r" yazarak Enter'a basmak yeterli. Bir süre duvar kağıdı ile başbaşa kaldıktan sonra açık pencereler tekrar karşımıza çıkmakta.

Alt + Shift + Tab'a basalım. Çalışıyor:

Sonraki seçenek masaüstü simgeleri. Masaüstünüzde dosya veya klasör olabilmesini istiyorsanız ilk seçeneği işaretli bırakmak yeterli. Ayrıca birçok temel öğe de bir tıklama ile eklenebilcek halde karşımızda.

Pencere tıklama görevlerini de eklemeyi unutmamışlar. Pencerenin üst çubuğuna çift tıklama, orta tıklama, sağ tıklama ve pencere seçme seçenekleri var:

Son seçenek ise sistem font ayarları:

Fontları kolayca değiştirebilmek gayet keyifli. Küçük bir tavsiye: Kaydırma çubuğunun üzerinde iken farenizin tekerleğini hızla çevirmeyin :D

Bence olumsuz olan tarafları listeleyecek olursam: Dil seçeneğine sahip bir ayar uygulaması bekliyordum. Ayrıca sistem menüsü de tam Türkçe değildi. Eklenti kurulumu ve araçların bazı özellikleri için Cinnamon'u yeniden başlatma gereksinimini umarım aşmayı başarabilirler. Panellerde sağ tıklayınca hiçbir seçeneğin çıkmaması da kullanımı olumsuz etkileyen öğeler arasında.  Panel öğelerinin acilen taşınabilir hale gelmesi gerekli. Ve aynı GNOME3 eklenti deposundaki gibi bir-tık ile kurulabilir bir sistem gerçekten harika olur.

Bu şekilde Cinnamon'un kurulum ve kullanımını ele almış oldum. Gelişmekte olan bir projeyi incelemek benim inanılmaz hoşuma gitti.

Peki siz kurup kullandınız mı? İsimsiz de olsa yorum eklemekten çekinmeyin lütfen.