"Slax Linux 7 Türkçe" Resimli İncelemesi

Daha önce 6.1.2 sürümüne göz attığım Slax Linux 3 yıllık bir aranın ardından yeni sürümüne hızlı bir giriş yapıp iyi bir ilerleme gösterdi. Bakalım cep işletim sistemi şimdi nasıl?



YÜKLEME

240 MB'lik iso veya zip dosyalarını

http://www.slax.org/en/download.php

adresinden indirebilirsiniz. CD'ye yazmak için iso dosyasını, USB bellek için ise zip dosyasını indirmeniz gerekir. Türkçe olarak hazırlanmış kalıplar da mevcut. Şu an 7.0.8 sürümünde ve 7.0.9 beta test edilmekte.

Sistem gereksinimlerine gelince, KDE 4.10 ortamı ile geldiği için eskiye kıyasla daha yüksek RAM'e ihtiyaç duyuyor. 256 MB RAM çalıştırmak için yeterli ancak rahat bir kullanım için 512 MB olmalı. i486 yani 1990'dan sonra üretilmiş bir işlemci ile 32 bitlik kalıbı sorunsuz kullanabilirsiniz.

USB'den çalıştırmak için:

Windows'ta zip paketin içeriğini "slax" klasörü olarak USB belleğinize çıkardıktan sonra  slax/boot klasöründeki bootinst.bat dosyasını çalıştırmanız yeterli.

Linux'ta ise aynı şekilde slax klasörünü çıkardıktan sonra slax/boot/bootinst.sh dosyasını yönetici hakları ile çalıştırmak gerekiyor. Terminali o dizinde açıp

sudo sh bootinst.sh

diyerek yapabilirsiniz. Dağıtımın slax klasörü altında durması USB belleği başka dosyalar için kullanırken düzenli bir görünümde olmasını sağlamış. Ola ki yanlışlıkla boot ayarlamasını bozdunuz, tek yapmanız gereken bootinst dosyasını tekrar çalıştırmak.

ÇALIŞTIRMA

Slax Linux, CD veya USB bellek üzerinden kullanılmak üzere hazırlandığı için normal yollarla kurulumu mümkün değil. Sistemin açılışında sunduğu seçenekler de bize canlı çalışmak üzere tasarlandığını gösteriyor:

Sırasıyla:

Slax'i Çalıştır: Açılışı yapan seçenek.

Kalıcı değişiklikler: USB bellek ile çalıştırdığınızda yaptığınız değişikliklerin normal sistem gibi kaydedimesini sağlıyor. Sistemi her yeniden başlatışınızda en son bıraktığınız haliyle karşılaması çok güzel. Daha güzeli ise bunun seçiminin kullanıcıya bırakılması.

Grafik arabirimi: Mesela sunucu amacıyla kullanmak isteyenler daha yüksek performans alabilsin diye grafik değil metin arabirim ile çalıştırıyor.

RAM'e kopyala: Sanal RAM diske bütün dosyaları kopyalayıp başladığı ortamdan bağımsız olarak çalışıyor.

PXE sunucu rolü al: Ağ üzerindeki diğer PXE destekli bilgisayarlarda açılış yapabilme olanağı.

Herhangi bir değişiklik yapmadan çalıştıralım. Masaüstü ve klasik kick-off menü:

Gerçek makinede ekran çözünürlüğüm olan 1280x800'de, sanal makinede 1024x768 çözünürlük ile açıldı. Ayrıca 800x600 ve artık karşımıza pek çıkmayan 640x480 640x350 gibi çözünürlüklere de destek sağlıyor.

Alt panel gereğinden büyük olmamış mı? Linux dünyam. İsterseniz panelde sağ tık, panel seçenekleri, panel ayarlarında yükseklik düğmesini birazcık aşağı çekerek küçültebilirsiniz.

Türkçe kalıbı indirdiğim için Türkçe Q klavye ve %90 oranında Türkçe desteğiyle beni karşıladı. Masaüstünde çeşitli teknik ayrıntıların da yer aldığı kılavuz tamamen İngilizce.

UYGULAMALAR

Yazılım merkezi henüz gelişim aşamasında olduğu için tam olarak çalışmıyor. Uygulamalara modül deniliyor ve modüllere dağıtımın sitesinde ulaşabilirsiniz.

http://www.slax.org/en/modules.php

Kendisinin önerdiği uygun mimarideki .sb uzantılı dosyaları bilgisayarınıza indirip USB belleğinizde slax/modules klasörüne kopyalarsanız Slax'in bir sonraki açılışında o modül otomatik yüklenmiş halde oluyor. Sistemi yeniden başlatmanın mesela oyun modülleri için dahi zorunlu olması biraz garip olmuş.

Mesela benim dizüstü bilgisayarımın intel kablosuz ağ kartını tanımadığı için bu linkten

http://www.slax.org/en/modules.php?category=drivers

iwlwifi modülünü indirip slax/modules dizinine attım. Sistemi yeniden başlattığımda

şifremi yazıp ağa hemen bağlandım. Eğer sizin de tanımadığı bir cihaz olursa intel kablosuz ağ kartı için için iwlwifi, diğer cihazlar için kernel-firmware modülünü deneyebilirsiniz. Tavsiyem, eğer birkaç farklı bilgisayarda kullanmayı düşünüyorsanız bu iki firmware'i de bulundurun.

Kablosuz ağa otomatik bağlanma etkin olmasına karşın sistemi her yeniden başlatışımda aynı ağa tekrar bağlanmadı ve benim bağlanma talebimi de reddetti. Ağı listemden silip tekrar şifresini yazıp bağlan dediğimde bağlanabildim.

Sistemde kurulu olarak gelen Firefox düşük çözünürlüklü ekranlarda daha rahat kullanım için FXChrome teması ile Chrome tarzında bir tasarımda:

Firefox, Omnibar eklentisi ve küçük birkaç değişiklik daha içeriyor. Eski bir flash player kurulu. Deneme amacıyla YouTube'da video açtığımda Firefox'ta ciddi donmalar yaşadım.

Sürekli olarak root haklarına sahip olarak kullanılan sistem Linux kernel 3.8.2 ve KDE 4.10.1 ile gerçek bir KDE tecrübesi sunmasa da efektler ve temel araçlar yönünden son derece kullanışlı durumda. Herhangi bir ofis aracı bulunmasa da Gwenview ve Kolurpaint hazır geldiği için yazıya Slax'te devam edebiliyorum.

KDE sistem ayarları da etkin bir şekilde hazır:

ÖZETLE

Slax genel olarak oldukça kaliteli ve performanslı bir izlenim bıraksa da yer yer yaşadığım kasılmalar donmalar rahatsız edici. Sistem menüsünün açılması için defalarca öylece bekledim, Dolphin'in cevap vermediği zamanlar oldu. Firefox'u sürekli olarak kullandığım için en çok sorunu Firefox ile yaşadım. Sürekli olarak çok sık ve kısa donmalar oldu.

Kıyaslama amacıyla, Puppy Linux'tan çok çok daha modern ve etkili bir duruşu olsa da daha düşük performans sunduğuna eminim.

Sizin bilgisayarınızda da performans düşüklüğüne ve donmalara sebep olup olmayacağını bilmiyorum ancak düşük sistem gereksinimli ve USB'den çalışan çok şık bir dağıtım arıyorsanız Slax Linux tam size göre.