Elementary OS Luna Resimli İncelemesi

Geçtiğimiz Kasım ayından bu yana uzun bir beta süreci yaşayan Elementary OS sonunda 2. kararlı sürümü olan Luna'yı duyurdu. Yepyeni bir Ubuntu deneyimi sunan dağıtıma göz atalım.



İNDİRME

Ubuntu LTS sürümlerine dayalı olarak çıkmayı ilke edinen dağıtımın Ubuntu 12.04 Precise Pangolin temelli ve Ubuntu depolarıyla tamamen uyumlu olan 32 ve 64 bit'lik kurulum kalıplarını

http://sourceforge.net/projects/elementaryos/files/stable/ 

resmi bağlantısından indirebilirsiniz.

Önceki kararlı sürüm olan Jupiter'in desteğinin Ekim 2012'de bitmesi ve hemen ardından Luna'nın ilk betasının yayınlanmış olması beni biraz şaşırttı. Kullanıcıları beta kullanmak zorunda bırakmanın anlamı nedir?

Önceden sürüm takvimi belirtilmemiş bir ortamda birkaç gün önce yeni kararlı sürümün çıkarılacağına dair ipuçları verildi ve 9 aylık beta süreci sona erdi. Bu belirsizlik ortamını da yakıştıramadım.

4.4 GB disk alanı gerektiren dağıtımı 512 MB RAM ve sıradan bir Intel/AMD işlemci ile kullanabilirsiniz. Kaynak kullanımının Unity'den düşük olması ise güzel bir artı.

MASAÜSTÜ

Sistem başladığı an ilk ekranda herhangi bir düğmeye basarsanız karşınıza Ubuntu'da var olan dil seçim ekranı ve canlı kullanım veya kurulum seçenekleri geliyor. Türkçe'yi seçerek canlı kullanımdaki dilini değiştirmiş olursunuz.

Dağıtım açılınca karşımıza Ubuntu'da olduğu gibi garip bir üst panel ile kurulum uygulaması geliyor. Kapatma düğmesine tıklayıp Çık deyince Pantheon'un kendini yeniden başlatmasına hiçbir anlam veremedim. Ve işte masaüstü:

Pantheon masaüstü ortamı. Masaüstünde hiçbir kısayol ekli olmamasına rağmen sadeliğin verdiği bir şıklık var. Mac OS X tarzına oldukça benzeyen alt ve üst panel yapısıyla sade ve temiz bir tasarım sunmuşlar.

Wingpanel denilen GNOME3'e benzeyen üst panel, Plank denilen Docky'nin basitleştirilmiş hali alt panel ve Slingshot denilen sol üstteki uygulamalar menüsü ile geliyor.

Menü sol üstteki küçük düğme ile uygulamalar ve seçilenler arasında değişiyor. En son hangi seçenekte ise tekrar açınca aynen onda açılıyor. Ancak ne kısayolları ne uygulamaları ne de menünün boyutlarını değiştirebilmenin herhangi bir yolu var. dconf'taki birkaç ayarlama dışında olduğu gibi kullanılmak zorunda.

Dağıtımdaki en ilginç detay, açık olan pencerelerde herhangi bir küçültme düğmesinin olmaması. Sol köşede kapat, sağ köşede büyüt. Başka herhangi bir seçenek yok.

Pencereleri küçültmek için Plank'te o uygulamanın simgesine tıklamak gerekli.

Eğer siz de benim gibi sağ köşede küçült, büyüt, kapat seçeneklerini istiyorsanız hemen yazılım merkezinden dconf editor uygulamasını kurup sol üst menünün arama kutusuna dconf-tools diyerek uygulamayı çağırın ve org > pantheon > desktop > gala > appearance yolunda button layout değerini

:minimize,maximize,close

yapın. Anında uygulandığı için sonuç ekran görüntüsünde de mevcut.

Sistemle birlikte gelen ince görünümlü Cantarell fontundan memnun kalmadıysanız Ubuntu font veya başka bir font ile değiştirebilirsiniz. Bunun için dconf editor'de org > gnome > desktop > interface maddesinde font-name seçeneğini istediğiniz font ismi ve boyutu ile değiştirmeniz yeterli. Ubuntu 9 font ile görünüm bu şekilde değişiyor. Orijinal boyut için resimlere tıklayabilirsiniz.

Ekran köşelerine işaretçiyi götürmek varsayılan olarak herhangi bir işlemi çalıştırmasa da Masaüstü ayarlarında sol üst köşe için masaüstü görünümünü açtığımda hiç de fena olmayan bir masaüstü seçim ekranı beni karşıladı:

Hem pencere açıp kapatırken hem de menülerde çeşitli sade efektler kullanılmış. İsmine window tiling de denilen aerosnap'in varlığı beni mutlu etti. Masaüstüne kaliteli bir hava katan bu efektleri görmek için dağıtımı indirip denemeniz gerekir. Bence buna değer.

Bilgisayarıma kurulum yaptıktan sonra kullanırken dikkatimi çeken nokta, sağ üstteki simgelere herhangi bir ekleme yapılamaması. Ekran parlaklığını kontrol eden bir uygulamacık olmadan rahat edemedim.

UYGULAMALAR

Kurulum uygulaması olarak Ubuntu'daki uygulama seçildiği için bu konuyu anlatmaya gerek duymuyorum. Eklemem gereken tek konu grub'un nereye kurulacağı konusunda kullanıcıya seçim bırakmaması. Acemi kullanıcılar için güzel düşünülmüş. Başka bir sistemin önyükleyicisini kullanmak isteyen kullanıcılar başlarının çaresine zaten bakacaktır.

Dağıtımda varsayılan tarayıcı Midori olmasına karşın depodan istediğiniz tarayıcıyı birkaç tık ile kurabilirsiniz.

Pantheon'da bulunan dosya gezgini Pantheon Files. Yani kendi özgün uygulamasını kullanıyor. Ve evet bence o da çok şık, sade ve kullanışlı.

Ancak öğeleri açmak için çift değil tek tık gerekiyor. Uygulamada herhangi bir ayar imkanı olmadığı için tekrar dconf editor'da org > pantheon > files > preferences yolunda single-click onayını kaldırmak yeterli.

Flash player kurulu olarak gelmediği için bunu ubuntu-restricted-extras paketini kurarak gerekli pek çok kodek ve font ile birlikte çözebilirsiniz. Toplam 58 MB'lık 75 kadar paket kuruluyor.

Ubuntu 12.04 temelli olduğu için kullanılan kernel 3.2.0. İsterseniz bunu kolaylıkla 3.10 serisine yükseltebilirsiniz ve Ubuntu'nun sürücü yükleyicisi ile kapalı sürücülere geçiş yapabilirsiniz.

Ubuntu'nun geniş uygulama deposu Ubuntu'nun kendi Yazılım Merkezi ile emrimizde olduğu için bu yönden de artıyı kazanıyor.

ÖZETLE

Kullanım esnasında herhangi bir kararsızlık veya sorun yaşamamış olmam takdiri gerçekten hak ediyor. Dağıtımda kurulu olarak gelen uygulamaların yaygın olan uygulamalar olmaması ve dağıtıma özgü olması dikkat çekici. Kurulum sonrası yazılım merkezi ile biraz uğraştırıyor. Ve oldukça kısıtlı olan kişiselleştirme seçenekleri beni elim kolum bağlıymış gibi hissettirdi.

Elementary OS, Ubuntu'nun pazar ve uygulama üstünlüğünün çok şık bir masaüstü ortamı ile süslenmiş hali. Her kesimden kullanıcıya çok keyifli bir kullanım ortamı sunacağından emin olduğum için düşük sistem gereksinimli bu dağıtımı herkese tavsiye ediyorum. Özellikle henüz hiç linux tabanlı sistem kullanmamış kullanıcılara...